Sołectwa
Strzyżowice zamieszkuje około 1900 osób, a sołtysem miejscowości jest Grażyna Słania. Przez sołectwo przebiega droga wojewódzka nr 913, łącząca Będzin z Międzynarodowym Portem Lotniczym Katowice w Pyrzowicach.
W Strzyżowicach znajduje się Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1 z boiskiem wielofunkcyjnym i placem zabaw, stadion sportowy, na którym trenuje Jedność Strzyżowice oraz kościół rzymskokatolicki i kościół polskokatolicki. W 2019 roku otwarto wielofunkcyjny, nowoczesny i ekologiczny obiekt, który jest sercem życia społecznego, edukacyjnego i kulturalnego gminy. W budynku mieści się Centrum Usług Społecznych i filia ośrodka kultury, a także filia biblioteki, Poczta Polska, ośrodek zdrowia i jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. CUS to przede wszystkim dwie sale: wielofunkcyjna ze schodkową widownią dla blisko 200 widzów oraz konferencyjno-cateringowa. Obok budynku znajduje się plac zabaw.
Pierwsze wzmianki pisemne dotyczące istnienia wsi pochodzą z 1120 roku w dokumentach nadawczych klasztoru na Zwierzyńcu. Na przełomie XVIII i XIX w. na terenie Strzyżowic istniała jedna z pierwszych kopalni węgla kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim. W tym czasie na terenie Strzyżowic znajdowało się sześć kopalni węgla kamiennego: „Andrzej II”, „Jan II”, „Prywatna”, „Strzyżowice”, „Teodor” oraz „Tadeusz”. Ostatnią kopalnię zamknięto na początku XX wieku. Na terenie Strzyżowic znajdowały się także złoża kamienia wapiennego, które były eksploatowane przez cementownie „Grodziec”.
Sarnów zamieszkuje około 1900 osób, a sołtysem miejscowości jest Zofia Musiał. Sołectwo przecina droga krajowa nr 86, łącząca Katowice z Warszawą. Co ważne, z Sarnowa można dotrzeć do największych miast aglomeracji śląskiej już w 15 minut!
W miejscowości znajduje się Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 2 z kompleksem sportowo-rekreacyjnym w skład, którego wchodzą dwa boiska, siłownia zewnętrzna i plac zabaw. W placówce, dzięki dotacji z WFOŚiGW, powstała także pracownia biologiczna „Ocena wiedzy”, która pozwala przyswajać uczniom wiedzę z biologii, przyrody i geografii. W Sarnowie mieści się rakże Dom Dziecka im. św. Dominika Savio, ośrodek kultury, filie biblioteki i ośrodka zdrowia, stadion sportowy z oświetleniem umożliwiającym grę po zmroku, na którym trenuje KP Sarnów, kościół oraz stadnina koni.
W sołectwie funkcjonuje jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, Koło Gospodyń Wiejskich, Polski Związek Hodowców Gołębi Pocztowych, Zagłębiowskie Koło Pszczelarzy oraz zespół śpiewaczy „Zagłębianki”.
Psary zamieszkuje ponad 2700 osób, a sołtysem miejscowości jest Mirosława Sokołowska. Sołectwo jest główną miejscowością gminy, w której znajduje się Urząd Gminy, Urząd Pocztowy, Oddział Banku Spółdzielczego, Gminna Biblioteka Publiczna, Gminne Centrum Medyczne, Szkoła Podstawowa im. marszałka J. Piłsudskiego z kompleksem boisk sportowych Orlik, stadion sportowy, na którym trenuje LKS Iskra Psary oraz kościół. W sołectwie mieści się kompleks sportowo-rekreacyjny przy Ośrodku Pomocy Społecznej z boiskiem trawiastym, kortem tenisowym, boiskiem do siatkówki plażowej, placem zabaw i siłownią zewnętrzną oraz skatepark z siłownią zewnętrzną i placem zabaw przy Gminnej Bibliotece Publicznej. W 2018 roku otwarty został po rewitalizacji Park Żurawiniec ze ścieżką zdrowia.
W Psarach działają liczne organizacje społeczne, takie jak jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, Koło Gospodyń Wiejskich, Uczniowski Klub Sportowy i Klub Seniora. Od kilku lat sportowych emocji dostarczają mieszkańcom organizowane wyścigi kolarskie - Bike Atelier Road Race oraz Bike Atelier MTB Maraton, w który biorą udział ludzie z całej Polski.
Preczów zamieszkuje ponad 900 osób, a sołtysem miejscowości jest Wojciech Kamecki. Sołectwo graniczy bezpośrednio z Dąbrową Górniczą. Głównym atutem miejscowości jest bliska odległość od, otoczonego ścieżką rowerową, zbiornika wodnego Pogoria IV. W Preczowie znajduje się filia ośrodka kultury, pełnowymiarowe boisko sportowe z budynkiem szatni, na którym trenuje KS Preczów, boisko wielofunkcyjne, plac zabaw, siłownia zewnętrzna i górka saneczkowa.
W sołectwie, co roku w Noc Świętojańską, organizowany jest Świętojański Festiwal Pieśni i Przyśpiewek Zalotnych. Imprezie towarzyszy tradycyjne puszczanie wianków na rzece Przemszy oraz śpiewy i zabawy przy ognisku.
Pierwsza udokumentowana wzmianka o Preczowie pochodzi z 1665 roku jako o własności szlacheckiej, która płaciła dziesięcinę z ról folwarcznych plebanowi będzińskiemu. Pierwszym znanym dziedzicem jest Wojciech Kicki, znany z zapisu notarialnego z 1727 r. na rzecz szpitala w Siewierzu. W 1761 r. wszystkie działy wsi skupił w jednym ręku Wojciech Ciosnowski (Czosnowski). W 1788 r. w wiosce było 14 domów, w połowie XIX w. liczyła 138 mieszkańców. Po odejściu Ciosnowskich w 1849 r. zniszczał dwór preczowski, który wraz z folwarkiem stał nad wielkim stawem, połozonym przy drodze do Malinowic. Po utworzeniu powiatu będzińskiego w 1867 r. wieś przydzielono do gminy Gzichów. W okresie międzywojennym Preczów należał do gminy Łagisza, w latach 1949-1954 do gromady Sarnów, a od 1 stycznia 1973 r. należy do gminy Psary.
Malinowice zamieszkuje blisko 750 osób, sołtysem miejscowości jest Barbara Nowak. Punktem spotkań mieszkańców jest budynek byłej szkoły, przy którym powstało miejsce rekreacji i wypoczynku z boiskiem wielofunkcyjnym, placem zabaw, siłownią zewnętrzną, 2 zadaszonymi drewnianymi altanami, murowanym grillem i kręgiem ogniskowym.
W Malinowicach znajdują się również pozostałości po zabytkowym dworku, w sąsiedztwie którego rośnie ponad 150 letnia lipa drobnolistna, będąca pomnikiem przyrody. Ponadto w sołectwie działa stacja uzdatniania wody, zaopatrująca w wodę pitną mieszkańców gminy. W miejscowości powstało pierwsze nowoczesne osiedle domów jednorodzinnych, a Urząd Gminy Psary ma na sprzedaż działki na tzw. Osiedlu Malinowice II.
Sołectwo jest bardzo dobrze zlokalizowane. Choć znajduje się w zacisznym miejscu, to zaledwie 2 km dzielą go od skrzyżowania z trasą szybkiego ruchu – najważniejszego szlaku komunikacyjnego łączącego Katowice z Warszawą.
Górę Siewierską zamieszkuje ponad 1000 osób, a sołtysem miejscowości jest Rafał Gwiżdż. Sołectwo graniczy z gminą Bobrowniki. Usytuowane jest w pobliżu źródeł Jaworznika wpadającego pod Żychcicami do Brynicy, na najwyższym szczycie grzbietu wzgórz ciągnących się od Rogoźnika po Toporowice. Wieniec podobnych wzgórz otacza wioskę: od zachodu Śródpole, od wschodu Kokoszka i Szatki, od południa Wronia, zaś od północy Wiśniowa. Dzięki położeniu miejscowości na terenie górzystym możemy podziwiać z niej niezwykłe krajobrazy, które najlepiej ogląda się z Równej Góry – najwyższego wzniesienia na terenie gminy (375 m n.p.m.).
W Górze Siewierskiej znajduje się filia ośrodka kultury oraz boisko wielofunkcyjne z placem zabaw. Na terenie sołectwa działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej i Koło Gospodyń Wiejskich. W ostatnich latach w Górze Siewierskiej buduje się tutaj więcej domów jednorodzinnych, a Urząd Gminy Psary ma na sprzedaż działki na tzw. osiedlu „Czerwony Kamień”.
W przeszłości w sołectwie wydobywano rudy żelaza. Świadczą o tym źródła historyczne oraz istniejące do dziś widoczne leje o różnej głębokości, położone jeden obok drugiego, jak również wygląd wzgórz w tej miejscowości.
Gródków zamieszkuje blisko 1000 osób, a sołtysem miejscowości jest Tadeusz Majerczyk. Przez sołectwo przebiega droga wojewódzka nr 913, łącząca Będzin z Międzynarodowym Portem Lotniczym Katowice w Pyrzowicach. Gródków ma największe tereny leśne z bogatą fauną i florą, spośród wszystkich wsi należących do gminy Psary.
W miejscowości znajduje się główna siedziba Gminnego Ośrodka Kultury, ośrodek zdrowia i Szkoła Podstawowa im. Emilii Gierczak z oddziałami przedszkolnymi, boiskiem wielofunkcyjnym, placem zabaw i siłownią zewnętrzną. W placówce mieszczą się dobrze wyposażone sale lekcyjne oraz nowoczesna pracownia przyrodniczo-ekologiczna - „Ekobaza detektywów przyrody”, która powstała dzięki dotacji z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. W bezpośrednim sąsiedztwie Gminnego Ośrodka Kultury znajduje się „Tartak Gródków” - jedno z największych przedsiębiorstw na terenie gminy.
Na terenie sołectwa funkcjonują zespoły śpiewacze „Nasz Gródków” oraz „Kapela Gródków”.
Goląszę Górną zamieszkuje około 450 osób, a sołtysem miejscowości jest Jacek Łaszczyk. To najdalej wysunięte na północ sołectwo gminy Psary, które graniczy z gminą Mierzęcice. Ze względu na urozmaicone, pagórkowate ukształtowanie terenu miejscowość zachwyca bogactwem widoków, wśród których dominują tereny leśne i pola uprawne. Znajduje się tutaj filia ośrodka kultury i strefa rekreacyjna z boiskiem wielofunkcyjnym, zadaszoną drewnianą altaną, siłownią zewnętrzną i placem zabaw. W trakcie modernizacji i kompleksowej przebudowy jest budynek byłej szkoły. W 2020 roku zostanie w nim utworzone mieszkanie chronione i klub aktywnego mieszkańca, w ramach którego będzie działał klub seniora i bawialnia dla dzieci. W Goląszy funkcjonuje jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej oraz Koło Gospodyń Wiejskich.
Dąbie zamieszkuje blisko 850 osób, a sołtysem miejscowości jest Tadeusz Kubik. Sołectwo położone jest w centralnej części gminy Psary. Znajduje się tutaj Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki z oddziałami przedszkolnymi, boiskiem wielofunkcyjnym, placem zabaw i siłownią zewnętrzną. W placówce mieści się nowoczesna pracownia biologiczna „Dary natury”, w której uczniowie przyswajają wiedzę z przyrody, chemii, fizyki i ekologii. W Dąbiu znajduje się także Zakład Gospodarki Komunalnej, świetlica wiejska i kościół. W 2019 roku w Dąbiu Chrobakowym otwarta została strefa rekreacyjna z placem zabaw, siłownią zewnętrzną i strefą street workout. Na terenie sołectwa funkcjonuje jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej oraz zespół śpiewaczy „Dąbie”.
Nazwę miejscowości w zlatynizowanej formie Dambye wymienia w latach (1470-1480) Jan Długosz w księdze "Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis".
Brzękowice zamieszkuje ponad 400 osób, a sołtysem miejscowości jest Halina Barańska. Sołectwo położone jest u podnóża Brzękowickiego Wału, z którego roztacza się wspaniały widok na panoramę miast Zagłębia Dąbrowskiego. Znajduje się tutaj kapliczka „Pod dzwonkiem” - jeden z największych gminnych zabytków. Według słów przekazywanych z pokolenia na pokolenie, dźwięk dzwonka miał siłę rozganiania deszczowych chmur, które mogłyby zagrozić żniwiarzom podczas ich pracy.
W Brzękowicach mieści się stadion sportowy, na którym trenuje drużyna KS Gminy Psary oraz plac zabaw. Funkcjonuje także Koło Gospodyń Wiejskich i zespół śpiewaczy „Brzękowianie”.
