W 1973 roku powstała Gmina Psary. Jednak miejscowości, z której się składa mają dużo dłuższą historię. W 2023 roku obchodzimy jubileusz 50-lecia utworzenia Gminy Psary. Ta wyjątkowa rocznica stanowi okazję do podsumowania dotychczasowych osiągnięć naszej gminy.

Gmina Psary jest gminą wiejską, położoną w centralnej części województwa śląskiego, a także w środkowej części powiatu będzińskiego. Utworzona jest z 10 sołectw: Psary, Sarnów, Dąbie, Preczów, Gródków, Strzyżowice, Góra Siewierska, Goląsza Górna, Brzękowice, Malinowice, które zamieszkuje łącznie 12 096 osób.

Nasza gmina otoczona jest wzgórzami triasowymi, w części centralnej rozciąga się Kotlina Psarska, a wschodnią granicą płynie rzeka Czarna Przemsza. Bezpośrednio graniczy łącznie z 5 gminami i miastami: od zachodniej strony z miastem Wojkowice i gminą Bobrowniki, od północy z gminą Mierzęcice, od południa z miastem Będzin, od wschodniej strony z Dąbrową Górniczą. Gmina leży w bezpośrednim sąsiedztwie rozwiniętych ośrodków miejskich: Będzina, Czeladzi i Dąbrowy Górniczej.

Początki sięgają prehistorii
Odkrycia archeologiczne dowodzą, że historia naszej gminy sięga czasów prehistorycznych. Jedno ze wzgórz Mogilnica było miejscem prasłowiańskiego kultu – w roku 1931 znaleziono tam szczątki cmentarzyska. Równie interesujące były znaleziska na tzw. Żabińcu w Gródkowie, gdzie stwierdzono cmentarzysko całopalne ludności kultury łużyckiej.

Od Piastów Śląskich do zaboru rosyjskiego
Pierwsze wzmianki o Strzyżowicach, Dąbiu i Górze Siewierskiej pojawiają się w dokumentach nadawczych klasztoru w Zwierzyńcu pod Krakowem w XII w. Pod koniec XII w. tereny te przynależne do kasztelani bytomskiej i oświęcimskiej przeszły w ręce Piastów Śląskich. Na przełomie XIV i XV w. powstało Księstwo Siewierskie, obejmujące między innymi tutejsze ziemie. W 1443 r. zostało ono odkupione przez biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego. Księstwo, jako dobra biskupie przetrwało do 1790 roku, kiedy to włączone do Korony przeszło pod administrację Rzeczypospolitej. W okresie zaborów w latach 1794-1807 ziemie te okupowali Prusacy. Po Kongresie Wiedeńskim w 1815 r. obszar Psar wszedł w skład Królestwa Polskiego i aż do I wojny światowej pozostawał pod administracją zaboru rosyjskiego. W roku 1867 powstał powiat będziński obejmujący miasta: Będzin, Sosnowiec oraz 20 gmin. Do gminy Wojkowice Kościelne przyłączono: Brzękowice, Goląszę, Górę Siewierską, Dąbie, Malinowice i Strzyżowice (Starsze). W granicach gminy Bobrowniki znalazły się: Gródków, Psary i Strzyżowice (Młodsze). Jeszcze inne podziały wynikały z administracji kościelnej. Do parafii w Będzinie należały Sarnów i Preczów, do parafii w Grodźcu: Gródków i Psary, do parafii w Siemoni: Strzyżowice i Góra Siewierska, a do parafii w Wojkowicach Kościelnych: Dąbie, Malinowice i Goląsza.

Od II Rzeczypospolitej do Polski Ludowej
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie międzywojennym, ziemie Psar należały do województwa kieleckiego, były podzielone jednak na dwie gminy. Do gminy Łagiszy należały: Gródków, Sarnów, Preczów, Psary, a do gminy Wojkowice Kościelne: Brzękowice, Dąbie, Goląsza, Góra Siewierska, Malinowice, Strzyżowice. Po zakończeniu II wojny światowej Psary należały do województwa katowickiego, a powiatu będzińskiego. W latach 1954-1972 funkcjonowały 4 gromady: Dąbie, Psary (z Gródkowem), Sarnów (z Preczowem) i Strzyżowice (z Górą Siewierską). W obecnym kształcie Gmina Psary funkcjonuje od 1973 r. i obejmuje 10 sołectw.

Psary obecnie
Wraz z upływem czasu gmina Psary zmieniała się. Zarówno pod względem wyglądu, jak również standardu życia mieszkańców. Od samego początku nie zwalniano tempa rozwoju gminy. Wybudowano sieć gazową, rozbudowano sieć telefoniczną w gminie, wyremontowano wszystkie budynki użyteczności publicznej, a sieć wodociągowa jest stale rozbudowywana. Obecnie nasza gmina stanowi zielone przedmieście aglomeracji górnośląskiej, z której możliwy jest szybki transport do większych miast.
Od wielu lat kładziemy nacisk na rozwój bazy sportowej i instytucji kultury. Remonty, przebudowy oraz innowacje w tej sferze to tylko początek lepszych warunków do rozwijania swoich pasji wśród mieszkańców. Wszystkie budynki oświatowe zostały w ciągu ostatnich kilkunastu latach gruntownie wyremontowane i zmodernizowane. Każda ze szkół posiada pracownię komputerową oraz większość sal wyposażona jest w tablice interaktywne z dostępem do Internetu. W kwestii bezpieczeństwa placówki zostały ulokowane z dala od najbardziej ruchliwych dróg. Przy każdej istnieje zewnętrzna baza sportowo-rekreacyjna.
Gmina Psary z roku na rok staje się nowocześniejsza, ładniejsza, a przede wszystkim bezpieczniejsza. Wiele rodzin chce mieszkać właśnie w naszej gminie. Dotychczas głównym miejscem osiedlania się były Malinowice, gdzie powstało nowoczesne osiedle domków jednorodzinnych. W ostatnich latach powstało również duże osiedle domów jednorodzinnych na ul. Kolejowej, ul. Irysów w Psarach, ul. Słonecznej w Malinowicach czy na osiedlu Czerwony Kamień w Górze Siewierskiej.

Dbamy o historię
W 2021 roku Gminny Ośrodek Kultury Gminy Psary realizował projekt „Historyczne ścieżki gminy Psary", który miał na celu zachowanie od zapomnienia historii i wiedzy o ważnych dla społeczności lokalnej miejscach. Dlatego zorganizowane zostały spacery do takich miejsc jak: kolej i klinkiernia w Gródkowie, klinkierowa architektura w Sarnowie, dworek w Malinowicach czy kapliczka w Brzękowicach Dolnych.
Zapraszamy do świętowania jubileuszu 50-lecia Gminy Psary razem z nami. Szczegółowy plan wydarzeń kulturalnych, imprez i konkursów przedstawimy Państwu wkrótce.